Werken om niet aan oorlog te denken

27 juli 2023 13:26

‘Anna, do you want to sticker de bakken?’, klinkt het lachend door Rokerij Smoking in Enkhuizen. De medewerkers praten sinds kort met elkaar in een mix van Nederlands en Engels aangevuld met veel handgebaren. Sinds dit voorjaar werken er naast de twintig Nederlandse medewerkers ook vier Oekraïense vrouwen. Arbeidsbemiddelaar Serdal Gökmen van VluchtelingenWerk Nederland organiseerde deze samenwerking. ‘Dit bedrijf geeft mensen een kans om weer deel uit te maken van de maatschappij. Het laat zien dat er veel mogelijk is en taal geen struikelblok hoeft te zijn.’

 

De kleine loods op het industrieterrein in Enkhuizen barst bijna uit zijn voegen van de activiteiten en de plannen van Mathieu Robert, zijn partner Nathalia Tensen en haar zoon Noah, die er operationeel manager is. Ze runnen er vis- en vleesrokerij Smoking en Natural Nature Food, gespecialiseerd in sauzen, zuren, en andere smaakmakers. Ze leveren hun versproducten aan de horeca. Daar komt veel productiewerk bij kijken, bijvoorbeeld achter de snijmachines in koude ruimtes.

‘We werken vaak met mensen met een bijzonder talent; dat vaak wordt omschreven als een afstand tot de arbeidsmarkt’, zegt Nathalia. ‘We willen niet alleen groeien als bedrijf, maar ook maatschappelijk gezien onze verantwoordelijkheid nemen.’ Volgens de Oekraïense Anna Terekhova en arbeidsbemiddelaar Serdal Gökmen is het meer dan dat. ‘Dit is echt een bedrijf dat een stapje verder gaat voor zijn werknemers. Ze willen een goede werkgever zijn, en dat merk je’, zegt Serdal. Anna beaamt dat: ‘Ik heb schoolgaande kinderen en kan daardoor alleen onder schooltijd werken. Dat is hier gelukkig geen probleem. Iedereen is erg aardig en behulpzaam met de taal. En de koffie is goed!’

Werk als afleiding

Anna (39) komt uit Charkiv. Haar man werkte als commercieel directeur bij een groot bedrijf. Zelf zorgde ze voor hun twee kinderen. Ze waren gelukkig. ‘Op 11 maart 2022 zijn we gevlucht voor de oorlog. Eerst naar Polen, maar daar werden al erg veel Oekraïners opgevangen. Dus hebben we Google Maps geopend en zijn we verder gereisd.’ Ze belandden uiteindelijk in de gemeentelijke opvanglocatie in Enkhuizen. Samen met haar moeder en stiefzoon woont het gezin er in de tijdelijke containerwoningen voor Oekraïners. In de gezamenlijke ruimte op het terrein houdt Serdal af en toe kantoor voor het project Arbeidsparticipatie van VluchtelingenWerk.

Als arbeidsbemiddelaar probeert hij bedrijven en Oekraïense vluchtelingen aan elkaar te koppelen met als doel om voor hen zoveel mogelijk passend en duurzaam werk te vinden. ‘Ik voer verkennende gesprekken met Oekraïners die willen werken en kijk naar opleiding en werkervaring. Daarna probeer ik ze zo gericht mogelijk te plaatsen bij bedrijven. Ik blijf in contact met het bedrijf om de plaatsing te monitoren’. Bij Anna was het belangrijk dat het werk dichtbij huis is, met flexibele werktijden en een begripvolle baas. ‘Anna: Als ik niks te doen heb, dan denk ik te veel na: over thuis, over de oorlogssituatie. Mijn hoofd is vol en werken helpt om niet te veel na te denken’, vertelt ze.

Oproepkrachten

Daarom was Anna zelf op zoek gegaan naar een baan. Ze vond werk bij een café in de buurt, maar dat was op oproepbasis en altijd tot in de nachtelijke weekenduren. ‘Dat zie je vaak’, zegt Serdal. ‘Oekraïners ontvangen leefgeld, dat wordt stopgezet als je werkt. Maar met een contract op oproepbasis verdien je meestal te weinig om van rond te komen. Daarom is het belangrijk dat we samen met bedrijven een stabieler contract kunnen bieden.’

Anna en haar moeder werken nu allebei bij Rokerij Smoking. Manager Noah vertelt dat hij heel graag Oekraïners wilde aannemen, maar twijfelde vanwege de taalbarrière. ‘We werken hier met machines en de medewerkers moeten snappen hoe ze daarmee om moeten gaan.’ Om die drempel weg te nemen, had Serdal nog een troefkaart achter de hand. ‘Ik gebruik zelf altijd een vertaalapp die mijn tekst ook in het Oekraïens kan uitspreken. Het werkt fantastisch op die manier, dus dat heb ik hier laten zien.’

Inmiddels is het Nederlands van Anna zo goed, dat ze een sleutelpersoon is voor de Nederlandse medewerkers en de Oekraïense. ‘Ik leg alles uit aan Anna en dan vertelt zij het weer aan de rest’, zegt een collega in de rokerij. Dat niet alle Nederlandse collega’s Engels spreken, maakt daardoor nu niet meer uit. ‘We lossen het samen altijd wel op.' 

Toekomstplannen

Collega Ron werkte lang in de horeca en nu alweer enige tijd bij de rokerij. ‘Ik vind het prima dat hier nu Oekraïners werken. Ze hebben geen horeca-ervaring, maar werken hard. En misschien bedenken we ooit samen nog wel een mooi Oekraïens recept’, mijmert hij. Noah gooit alvast een balletje op bij Anna: ‘You know een recept with rode biet? From Ukraine?’ ‘Jazeker’, knikt Anna, ‘borsjtsj natuurlijk! En daar kan ook vis bij!’

Ondertussen maken arbeidsbemiddelaar Serdal en eigenaresse Nathalia alvast voorzichtige plannen voor de toekomst. “Heb je misschien ook nog chauffeurs? Ik zoek nog wel wat mensen die onze producten naar de restaurants kunnen vervoeren.” En Anna? Die is voor nu blij met haar werk bij Rokerij Smoking. ‘Maar uiteindelijk wil ik gewoon graag weer naar huis.’