Rapport: steeds meer mensen in de noodopvang, maar situatie nog steeds onmenselijk
11 januari 2024 11:06Het aantal asielzoekers in de noodopvang blijft stijgen. Dat blijkt uit een nieuw rapport van VluchtelingenWerk Nederland. En dat terwijl de leefomstandigheden op veel locaties nog steeds onmenselijk zijn. 'Ik wil alles vertellen aan iemand - over hoe bang en alleen ik me voel', vertelt bewoner Asmeret, 'maar niemand kan me verstaan.'
Smerige douches en wc’s, onvoldoende eten en gebrekkige slaapruimtes. Dat de leefomstandigheden in de (crisis)noodopvang ernstig tekortschieten, is niks nieuws. VluchtelingenWerk doet al langer onderzoek. In september 2022 startten we een kort geding tegen de Staat om af te dwingen dat opvangplekken voortaan aan minimale eisen moesten voldoen. Het Gerechtshof in Den Haag stelde ons in het gelijk en oordeelde dat de opvang van asielzoekers in tijdelijke locaties inderdaad snel beter moest. Maar zelfs deze uitspraak heeft tot nu toe niet of nauwelijks tot verbetering geleid.
Kinderen in de noodopvang
De helft van alle asielzoekers verblijft inmiddels op een (crisis)noodopvang, laat het nieuwste rapport zien. Onder hen zijn ook kinderen. Op veel plekken is er echter geen aparte speelruimte en worden er niet of nauwelijks activiteiten georganiseerd. 'Mijn hart breekt als ik zie hoe mijn kinderen zich vervelen', zegt Ibrahim uit de noodopvang in Enschede. Omgekeerd blijkt uit het onderzoek dat op de locaties waar wél veel activiteiten en speelruimtes zijn, de kinderen veel positiever zijn.
Omdat noodopvanglocaties tijdelijk zijn, moeten de kinderen noodgedwongen vaak verhuizen. Ramzy uit Petten vertelt over de impact daarvan: 'Mijn kinderen moeten naar hun vierde school in negen maanden tijd. Ze willen er niet meer naartoe, omdat er weer een nieuwe leraar is en nieuwe kinderen.'
Weinig ruimte en gebrek aan privacy
Bij een meerderheid van de onderzochte locaties ervaren bewoners weinig ruimte en een gebrek aan privacy. Zo deelt Khalaf in Almere zijn slaapruimte met zes anderen. 'We hebben eigen regels, bijvoorbeeld over wanneer het licht uit moet en wanneer je je telefoon op stil moet zetten. Zo kan iedereen redelijk slapen.'
Daniela verblijft in Veenendaal en deelt haar kamer ook met zes anderen. Ze vindt het ongemakkelijk om zich om te kleden bij haar kamergenoten, die ze nauwelijks kent en niet verstaat: 'Ook al zijn we allemaal vrouwen, ik vind het beschamend om me uit te kleden voor anderen.'
Noodopvang is de nieuwe norm
De (crisis)noodopvanglocaties zijn in korte tijd de nieuwe norm geworden, ziet VluchtelingenWerk. Frank Candel, bestuursvoorzitter legt uit: 'Door het achterwege blijven van politieke keuzes de afgelopen twee jaar, kon de wildgroei aan tijdelijke locaties ontstaan. Hierdoor werd het openen van structurele opvanglocaties op de lange termijn geschoven. De ondermaatse omstandigheden op deze locaties neemt de politiek al twee jaar op de koop toe. Deze situatie kan en mag niet zo doorgaan.'
Spreidingswet is enige oplossing
VluchtelingenWerk roept de Eerste Kamer daarom met klem op om de Spreidingswet aan te nemen. Frank: 'Door de asielopvang eerlijk over het land te verdelen, kunnen kleinschalige opvanglocaties worden geopend met goede leefomstandigheden, dichtbij voorzieningen waar activiteiten worden georganiseerd, zoals taallessen. Daar worden niet alleen asielzoekers beter van, maar wij als samenleving ook. Iedereen in dit land verdient een fatsoenlijke slaapplek.'
Lees hier het hele rapport.
